21 καλοκαιρινά λαχανικά για καλλιέργεια σε κήπο και γλάστρα

Ποια λαχανικά φυτεύουμε την άνοιξη; H άνοιξη είναι η πιο κατάλληλη εποχή για να βγούμε στον κήπο και το μπαλκόνι μας για να φυτέψουμε λαχανόκηπο και να απολαύσουμε μία πλούσια συγκομιδή μέσα στο καλοκαίρι.

Στο ημερολόγιο σποράς, φύτευσης και συγκομιδής για κάθε λαχανικό διακρίνουμε τις κηπευτικές καλλιέργειες σε δύο κατηγορίες:

• τα χειμωνιάτικα κηπευτικά, δηλαδή τα λαχανικά που φυτεύονται το φθινόπωρο και
• τα καλοκαιρινά κηπευτικά, δηλαδή τα λαχανικά που φυτεύονται την άνοιξη.

Οι καλλιέργειες των καλοκαιρινών κηπευτικών περιλαμβάνουν μεγάλη ποικιλία σε υπέροχους καρπούς και φρούτα για να απολαύσουμε φρέσκα στις σαλάτες μας και να δημιουργήσουμε πεντανόστιμα φαγητά.

Κι αν δεν έχουμε διαθέσιμο χώρο στον κήπο, με την κατάλληλη προετοιμασία μπορούμε να καλλιεργήσουμε ανοιξιάτικα λαχανικά σε γλάστρα στο μπαλκόνι και στην αυλή μας.

Θα πρέπει να σημειώσουμε επίσης ότι, στην πλειοψηφία τους, τα καλοκαιρινά λαχανικά έχουν αρκετές απαιτήσεις σε φροντίδα ως προς το πότισμα, τη λίπανση, την υποστύλωση των φυτών και την προστασία από έντομα και ασθένειες.

Στο σημερινό άρθρο, θα δούμε αναλυτικά ποια κηπευτικά φυτεύουμε την άνοιξη, μαζί με χρήσιμες συμβουλές για την καλλιέργεια τους ώστε να απολαμβάνουμε υπέροχα και νόστιμα λαχανικά μέσα στο καλοκαίρι.

Λαχανικά που φυτεύουμε την άνοιξη σε κήπο και σε γλάστρα.

Η καλλιέργεια στον ανοιξιάτικο και καλοκαιρινό λαχανόκηπο μας δίνει μία μεγάλη γκάμα επιλογής λαχανικών για να επιλέξουμε να φυτέψουμε ανάλογα τις προσωπικές μας προτιμήσεις.

Ας δούμε αναλυτικά παρακάτω ποια λαχανικά μπορούμε να καλλιεργήσουμε την φετινή άνοιξη και το καλοκαίρι στον κήπο και το μπαλκόνι μας.

1. Ντομάτα. Ξεκινάμε τον κατάλογο μας από τη ντομάτα, το βασιλιά του ανοιξιάτικου λαχανόκηπου και βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής με την καλοκαιρινή χωριάτικη σαλάτα. Η υπαίθρια καλλιέργεια ντομάτας φυτεύεται την άνοιξη και η συγκομιδή της γίνεται το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Πέρα από την κλασική κόκκινη ντομάτα, υπάρχουν διάφορες ποικιλίες ντομάτας, χαμηλής ανάπτυξης και αναρριχόμενες, με διαφορετικά σχήματα και χρώματα, από σκούρο κόκκινο προς το μωβ, ανοιχτό ροζ, ακόμα και κίτρινο.
2. Ντοματίνι. Κι αν οι ντομάτες μας φαίνονται δύσκολες στην καλλιέργεια, μπορούμε να φυτέψουμε ντοματίνια και να τα συγκομίζουμε είτε σε τσαμπί, είτε μεμονωμένα τον κάθε καρπό. Αποτελούν ιδανική επιλογή για πρωτάρηδες κηπουρούς, όπως επίσης για μικρά παιδιά που λατρεύουν να κόβουν και να δοκιμάζουν υπέροχα κόκκινα, κίτρινα, πορτοκαλί και μαύρα ντοματίνια ανάλογα την ποικιλία.
3. Αγγούρι.  Συνεχίζουμε τη λίστα των ανοιξιάτικων φυτεύσεων λαχανικών με το δροσερό αγγούρι που απολαμβάνουμε στην διάσημη καλοκαιρινή χωριάτικη σαλάτα. Η καλλιέργεια του αγγουριού ξεκινάει με φύτευση την περίοδο της άνοιξης για να συγκομίσουμε τους καρπούς καλοκαίρι και φθινόπωρο.Ανάλογα με το μέγεθος του καρπού, οι ποικιλίες αγγουριού χωρίζονται στις μεγαλόκαρπες ποικιλίες και στις μικρόκαρπες ποικιλίες που εκτός από φρέσκα χρησιμοποιούνται και για τουρσί.
4. Κολοκύθι. Κολοκύθι, ένα από τα δημοφιλέστερα και πιο γευστικά λαχανικά που φυτεύουμε την ανοιξιάτικη περίοδο και συγκομίζουμε μέσα στο καλοκαίρι. Τα κολοκύθια τρώγονται βραστά, ψητά και τηγανητά και αποτελούν πρώτη ύλη για αρκετά καλοκαιρινά φαγητά όπως η κολοκυθόπιτα, το μπριάμ και τα γεμιστά. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες κολοκυθιού ντόπιες, παραδοσιακές για να καλλιεργήσουμε όπως το πρώιμο κομποκολόκυθο, το στρογγυλό κολοκύθι Σαντορίνης, το κολοκύθι για ανθούς και η υπέροχη γλοκοκολοκύθα.
5. Πιπεριά. Ας πάμε και στην πιπεριά, το καλοκαιρινό λαχανικό με τη μοναδική γεύση, την τραγανή υφή και το χαρακτηριστικό άρωμα. Βασικό συστατικό για τις σαλάτες και τα φαγητά μας με μοναδική γεύση, τραγανή υφή και χαρακτηριστικό άρωμα, η καλλιέργεια της πιπεριάς φτάνει σε ύψος περίπου 1 μέτρου. Ανάλογα την ποικιλία, ντόπια ή ξένη, καυτερή ή γλυκιά, η πιπεριά σχηματίζει καρπούς σε διάφορα σχήματα, από στενόμακρα μέχρι πιο στρογγυλά με έντονα χρώματα όπως πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί και κόκκινο.
6. Μελιτζάνα Ο κατάλογος μας ασφαλώς περιλαμβάνει και τη μελιτζάνα, ένα από τα αγαπημένα κηπευτικά του καλοκαιριού που απολαμβάνουμε σε μοναδικές συνταγές, από τον διάσημο μουσακά, τα υπέροχα παπουτσάκια, μέχρι το μικρασιάτικο ιμάμ μπαϊλντί και τα γεμιστά. Υπάρχουν πολλές γνωστές ποικιλίες, ντόπιες παραδοσιακές μελιτζάνας για να καλλιεργήσουμε, από την μακρόστενη μωβ ποικιλία Λαγκαδά, την τσακώνικη μελιτζάνα με τις μωβ και άσπρες ρίγες και την στρογγυλή άσπρη μελιτζάνα Σαντορίνης με τη γλυκεία γεύση.
7. Πεπόνι. Ώρα για ένα αγαπημένο φρούτο του καλοκαιριού, το πεπόνι με τη γλυκιά γεύση και το μοναδικό άρωμα που λατρεύουν μικροί και μεγάλοι. Μπορούμε να επιλέξουμε για τις φρουτοσαλάτες μας αρκετές νόστιμες, γλυκιές και αρωματικές ποικιλίες πεπονιού, ντόπιες, παραδοσιακές αλλά και εξωτερικού για να φυτεύουμε μέσα στην άνοιξη και να απολαμβάνουμε το καλοκαίρι. Πεπόνια με σχήμα στρογγυλό ή μακρόστενο σχήμα, κίτρινο ή πράσινοχρώμα καρπού και στο εσωτερικό πορτοκαλί, πράσινη ή λευκή σάρκα.
8. Καρπούζι. Σειρά έχει το πιο λατρεμένο δροσιστικό φρούτο, το καρπούζι που αποτελεί διαχρονικό σύμβολο του ελληνικού καλοκαιριού. Φυτεύεται από τα μέσα της άνοιξης και το απολαμβάνουμε την καλοκαιρινή περίοδο. Για τους λάτρεις του καρπουζιού υπάρχουν πολλές παραδοσιακές αλλά και ξένες ποικιλίες και υβρίδια για καλλιέργεια, με διαφορετικό σχήμα από στενόμακρο και οβάλ μέχρι σφαιρικό, μεγαλύτερο ή μικρότερο μέγεθος καρπού, πρώιμες και όψιμες ανάλογα το χρόνο συγκομιδής του καρπουζιού.
9. Φασόλι. Πάμε τώρα στην ανοιξιάτικη φύτευση φασολιού, του αγαπημένου χλωρού ή ξερού λαχανικού στις συνταγές μαγειρικής της μεσογειακής κουζίνας. Πολύ γνωστές ποικιλίες φρέσκου φασολιού για να καλλιεργήσουμε είναι το τσαουλί, το αποστολάκι, το τερλί, το αμπελοφάσουλο ή μαυρομάτικο, το φασόλι του μέτρου, τα μπαρμπούνια (χάντρες), τα καναρίνια (κίτρινα φασόλια), η βουλγάρα (πρώιμη μπαρμπούνα), η ζαργάνα, το αναρριχώμενο μπαρμπούνι, ενώ κατά περιοχές θα συναντήσουμε και άλλες ενδιαφέρουσες τοπικές ποικιλίες.
10. Βλήτο. Αν το ραδίκι και το σταμναγκάθι είναι τα βραστά πικρά χόρτα του χειμώνα που απολαμβάνουμε με λάδι και λεμόνι, το βλίτο είναι σίγουρα το πιο δημοφιλές χόρτο του καλοκαιριού με τη γλυκιά του γεύση. Φυλλώδες λαχανικό ανοιξιάτικης φύτευσης που τρώγονται τα φύλλα και οι βλαστοί του, ιδανικό για βραστή καλοκαιρινή σαλάτας και άλλα λαδερά φαγητά. Υπάρχουν διάφορες ντόπιες ποικιλίες βλίτου ανά περιοχή με έντονα πρασινωπό ή και ελαφρά κοκκινωπό χρώμα στο φύλλωμα και μικρές παραλλαγές στη γεύση.
11. Μπάμια. Άλλο ένα αγαπημένο λαχανικό ανοιξιάτικής φύτευσης είναι και οι μπάμιες που απολαμβάνουμε σε λαχταριστές μαγειρικές συνταγές φαγητών μέσα στο καλοκαίρι. Υπάρχουν αρκετές γνωστές ποικιλίες μπάμιας που καλλιεργούνται στον ελληνικό χώρο και που είναι ιδιαίτερα παραγωγικές. Πολύ διαδεδομένη ποικιλία είναι η μπάμια Πυλαίας με μικρούς καρπούςυψηλής ποιότητας, η ποικιλία μπάμιας του Κιλκίς, πρώιμη ποικιλία Μπογιατίου με μικρού μεγέθους καρπούς, η ποικιλία Λειβαδιάς και η ποικιλία μπάμιας Λασιθίου.
12. Καλαμπόκι. Στα λαχανικά ανοιξιάτικης φύτευσης θα συμπεριλάβουμε και την καλλιέργεια καλαμποκιού που απολαμβάνουν μικροί και μεγάλοι να τρώνε βραστό ή ψητό σε κάποια παραλία μέσα στο καλοκαίρι. Προτιμούμε γλυκές ποικιλίες καλαμποκιού που ο καρπός έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε σάκχαρα σε σχέση με άλλες ποικιλίες καλαμποκιού όπως το σκληρόκοκκο, το οδοντοειδές και το κηρώδες. Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει και η ποικιλία καλαμποκιού που είναι κατάλληλη για να φτιάξουμε ποπ κορν.
13. Μαρούλι. Στα λαχανικά ανοιξιάτικης φύτευσης, μπορούμε να εντάξουμε και ένα χειμωνιάτικο λαχανικό, το μαρούλι καθώς υπάρχουν ειδικές ποικιλίες μαρουλιού, κατάλληλες για να φυτέψουμε άνοιξη και να απολαύσουμε σε σαλάτες μέσα στο καλοκαίρι. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες, ανθεκτικές στο ξεβλάστωμα, δηλαδή δεν αναπτύσσουν ανθοφόρο βλαστό με τις υψηλές θερμοκρασίες και μας χαρίζουν δροσερά καλοκαιρινά μαρούλια με πράσινα ή κόκκινα φύλλα.
14. Σπανάκι. Ανάλογη συμμετοχή στα ανοιξιάτικα λαχανικά, μπορεί να έχει και άλλο ένα φθινοπωρινό λαχανικό, το σπανάκι.Με την επιλογή κατάλληλων ποικιλιών σπανακιού, μπορούμε να απολαμβάνουμε τα φύλλα τους, φρέσκα στις σαλάτες μας, αλλά και μαγειρευτά σε πίτες και διάφορες συνταγές. Επιλέγουμε όψιμες ποικιλίες σπανακιού, πολύ παραγωγικές, χαμηλής ανάπτυξης με σκούρο πράσινο χρώμα φύλλων που καλλιεργούνται από την άνοιξη ως το φθινόπωρο και είναι πολύ ανθεκτικές στο ξεβλάστωμα.
15. Γλυκοπατάτα. Μια κλασική καλλιέργεια ανοιξιάτικης φύτευσης είναι και η γλυκοπατάτα, που μας χαρίζει μέσα στο φθινόπωρο τις διάσημες κονδυλώδεις ρίζες που τρώμε σε σούπες, σε τσιπς, και σε διάφορες συνταγές μαγερικής, καθώς διαθέτουν υψηλή διατροφική αξία. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες γλυκοπατάτας για να καλλιεργήσουμε όπως με κόκκινο ή ροζέ φλοιό και πορτοκαλί σάρκα, με κρεμ φλοιό και κίτρινη σάρκα όπως η γλυκοπατάτα Νάξου αλλά και ποικιλίες μώβ φλοιό και κίτρινη ή λευκή σάρκα όπως η βιολέ της Μάλαγα.
16. Πατάτα. Ανοιξιάτικη φύτευση έχει και η καλλιέργεια της πατάτας, για να απολαμβάνουμε νόστιμες πατάτες μέσα στο καλοκαίρι για να συνοδεύει τα φαγητά μας. Υπάρχουν εκατοντάδες ποικιλίες πατάτας που μπορούμε να επιλέξουμε ανάλογα τη γεύση και την ποσότητα παραγωγής, με ανοιχτόχρωμο λευκή ή με κίτρινη σάρκα, όπως οι ποικιλίες Spunta, Kennebek, Agila, Alegria ενώ πολύ γνωστές είναι η πατάτα Νάξου, η πατάτα Νευροκοπίου, η πατάτα Κύπρου και η πατάτα Λασιθίου.
17. Ηλίανθος. Μέσα στην άνοιξη μπορούμε να φυτέψουμε και τους αγαπημένους μας ηλίανθους, τα εντυπωσιακά φυτά με τα υπέροχα χαρακτηριστικά κίτρινα λουλούδια που ακολουθούν την πορεία του ήλιου.  Εκτός από την καλλωπιστική τους ομορφιά, μπορούν να θεωρηθούν κατά συνθήκη και κηπευτικά καθώς η καλλιέργεια των ηλίανθων μας χαρίζει μέσα στην καλοκαιρινή περίοδο τους ηλιόσπορους. Οι διάσημοι ηλιόσποροι τρώγονται αποξηραμένοι και καβουρντισμένοι από μικρούς και μεγάλους ενώ από τους αλεσμένους σπόρους παρασκευάζεται και είδος ψωμιού.
18. Κρεμμύδι. Και το κρεμμύδι, ένα από τα πιο δημοφιλή λαχανικά, αναπόσπαστο κομμάτι της μεσογειακής κουζίνας που χρησιμοποιούμε καθημερινά σε σαλάτες και στο φαγητό φυτεύεται την περίοδο της άνοιξης και δίνει παραγωγή μέσα στο καλοκαίρι. Η ανοιξιάτικη καλλιέργεια του κρεμμυδιού μας χαρίζει τον διάσημο υπόγειο βολβό, γνωστό ως “ξερό κρεμμύδι” ενώ στα αρχικά στάδια της καλλιέργειας μπορούμε να συγκομίσουμε και το πράσινο φύλλωμα του χρησιμοποιείται στην κουζίνα ως “χλωρό” ή “φρέσκο κρεμμύδι”.
19. Ατζούρι. Ένα από τα πιο δροσιστικά λαχανικά με φανατικούς θαυμαστές που απολαμβάνουμε στον κήπο μας κάθε καλοκαίρι είναι το ατζούρι, γνωστό και ως ξυλάγγουρο. Το ατζούρι έχει μεγάλα χνουδωτά κυματιστά φύλλα σε σχήμα καρδιάς, έρπουσα ανάπτυξη και χαρακτηριστικά κίτρινα άνθη. Ο καρπός του ατζουριού είναι τραγανός, με λεπτή φλούδα, ανοικτού πράσινου χρώματος που συνήθως καταναλώνεται χωρίς καθάρισμα.
20. Φράουλα. Στα κηπευτικά ανοιξιάτικης φύτευσης, ειδικά για ερασιτέχνες καλλιεργητές, θα συμπεριλάβουμε και την φράουλα, το αγαπημένο φρούτο μικρών και μεγάλων με τη μοναδική ζουμερή γεύση που απολαμβάνουμε στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού. Υπάρχουν πολλά είδη και ποικιλίες φράουλας για να καλλιεργήσουμε, μικρόκαρπες και μεγαλόκαρπες, κάποιες πρώιμες ποικιλίες φράουλας που δίνουν παραγωγή νωρίς και όψιμες ποικιλίες που συγκομίζονται αργότερα.
21. Λούφα. Και για το τέλος, μία ιδιαίτερη επιλογή λαχανικού ανοιξιάτικης φύτευσης, η λούφα, ένα είδος κολοκύθας, που μας δίνει υπέροχα οικολογικά σφουγγάρια που δε χρειάζονται καμία επεξεργασία και είναι 100% φυτικά. Το φυτό της λούφας παράγει εντυπωσιακούς καρπούς που φτάνουν σε μήκος μέχρι μισό μέτρο και θυμίζουν τεράστια αγγούρια. Ο ώριμος καρπός της λούφας έχει ανοικτοκίτρινο χρώμα, και περιβάλλεται από ένα είδος δέρματος-φλούδας που μέσα του κρύβει το σφουγγάρι.Συμβουλές για τη φύτευση και την καλλιέργεια των καλοκαιρινών λαχανικών Τα καλοκαιρινά λαχανικά χρειάζονται αρκετή φροντίδα λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας. Με την κατάλληλη προετοιμασία μπορούμε να αποφύγουμε συνηθισμένα
    λάθη που κάνουμε στον κήπο και να απολαύσουμε μία ποιοτική και πλούσια παραγωγή κηπευτικών.

• Κάνουμε καλή προετοιμασία του εδάφους. Η φύτευση των καλοκαιρινών λαχανικών απαιτεί γόνιμο, και αφράτο έδαφος, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί σωστά η ρίζα των φυτών. Εμπλουτίζουμε το χώμα με κομπόστ, καλά χωνεμένη κοπριά και πλήρες βιολογικό λίπασμα.Αν καλλιεργούμε σε γλάστρα, χρησιμοποιούμε ειδικό φυτόχωμα για λαχανικά.
• Επιλέγουμε τις σωστές θέσεις και φυτεύουμε στις κατάλληλες αποστάσεις. Φυτεύουμε τα καλοκαιρινά λαχανικά σε ηλιοφανείς θέσεις στον κήπο μας για να ευδοκιμήσουν και να μας δώσουν καλή παραγωγή. Για τα λαχανικά σε γλάστρα, προτιμούμε πιο ημισκιερές θέσεις την περίοδο του καλοκαιριού. Προτιμούμε να κάνουμε φυτεύσεις των καλοκαιρινών λαχανικών σε αραιές αποστάσεις για να έχουν τα φυτά μας καλύτερο αερισμό ώστε να τα προστατέψουμε από προσβολές από ασθένειες και έντομα.
• Υποστυλώνουμε τα φυτά των καλοκαιρινών λαχανικών. Αρκετά καλοκαιρινά λαχανικά όπως οι ντομάτες, οι αγγουριές και οι φασολιές, και ειδικά αυτά που έχουν αναρριχόμενη ανάπτυξη, θα χρειαστούν κατάλληλη στήριξη και υποστύλωση για να αναπτυχθούν και να δώσουν ικανοποιητική παραγωγή. Για τη στήριξη των καλοκαιρινών λαχανικών στον κήπο και το μπαλκόνι, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε διάφορα υλικά όπως φυσικά καλάμια και μπαμπού, μεταλλικά πλέγματα, πλαστικό δίχτυ και διάφορα είδη σπάγκου.
• Κάνουμε συχνό πότισμα στα καλοκαιρινά λαχανικά. Τα καλοκαιρινά λαχανικά χρειάζονται τακτικό πότισμα για να έχουν καλή ανάπτυξη και καλή παραγωγή ειδικά την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού.Για το πότισμα των λαχανικών ανοιξιάτικης φύτευσης, είναι σημαντικό να εγκαταστήσουμε αυτόματο σύστημα ποτίσματος με σταγόνες που εξασφαλίζει αποτελεσματικότητα και εξοικονόμηση νερού.
• Βάζουμε συχνά βιολογικό λίπασμα για λαχανικά. Τα καλοκαιρινά λαχανικά έχουν σημαντικές απαιτήσεις σε λίπασμα σε σχέση με τα φθινοπωρινά λαχανικά καθώς έχουν αρκετές ανάγκες σεθρεπτικά συστατικά για να δώσουν πλούσια συγκομιδή. Ενσωματώνουμε στο χώμα 1-2 κουταλιές της σούπας πλήρες βιολογικό λίπασμα, πλούσιο σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο, γύρω από τη ρίζα των καλοκαιρινών, κάθε 2-3 εβδομάδες.
• Προστατεύουμε τα καλοκαιρινά λαχανικά από έντομα και ασθένειες. Λόγω υψηλών θερμοκρασιών, αυξημένης υγρασίας και κακού αερισμού λόγω πυκνής φύτευσης, τα καλοκαιρινά λαχανικά εμφανίζουν υψηλό ποσοστό ασθενειών και προσβολών από έντομα. Για την βιολογική καταπολέμηση των ασθενειών και των εντόμωνψεκάζουμε με βιολογικά σκευάσματα όπως ο χαλκός, το θειάφι, τα άλατακαλίου, το φυσικό πύρεθρο και ο βάκιλος Θουριγγίας. Κι ένα μυστικό για την καλλιέργεια των καλοκαιρινών λαχανικών Αρκετοί καλλιεργητές παραδοσιακά φυτεύουν ανάμεσα από τα φυτά του καλοκαιρινού λαχανόκηπου, βασιλικούς και κατιφέδες για προστασία από ασθένειες, προσέλκυση μελισσών και καλύτερη καρποφορία.