Πυξάρι, θάμνος με εύκολη διαμόρφωση για παρτέρια ή γλάστρες

Βοτανική ταξινόμηση: Το πυξάρι Buxus sempervirens είναι αειθαλής θάμνος της βοτανικής οικογένειας buxaceae. Στην οικογένεια ανήκουν περισσότερα από 120 είδη κυρίως θάμνων και μικρών δένδρων.

Καταγωγή: Είναι ιθαγενές φυτό της Ευρώπης, της βόρειας Αφρικής και της δυτικής Ασίας.

Άλλες ονομασίες: Πυξός, τσιμισίρι και τσαμσίρι είναι άλλες λιγότερο γνωστές και χρησιμοποιούμενες ονομασίες για το πυξάρι. Η αγγλική κοινή ονομασία του φυτού είναι boxwood.

Τοξικότητα: Τα φύλλα αλλά και τα κλαδιά του πυξαριού περιέχουν αλκαλοειδή που μπορούν να προκαλέσουν τοξικότητα ή δηλητηρίαση σε κατοικίδια ζώα όπως σκύλους, γάτες και άλογα. Στον άνθρωπο έχουν αναφερθεί ερεθισμοί στο δέρμα μετά από επαφή με το χυμό των φύλλων ή των κλαδιών κατά το κλάδεμα. Από την κατάποση (φύλλων κυρίως) μπορεί να προκληθούν εξανθήματα, έμετος ή διαρροια.

Βοτανικά χαρακτηριστικά του φυτού πυξάρι

Ύψος – Ανάπτυξη φυτού: Το πυξάρι είναι αειθαλής θάμνος με συμπαγή βλάστηση. Σε ύψος μπορεί να φτάσει τα 2,5-3 μέτρα αλλά συνήθως κλαδεύεται σε χαμηλότερα ύψη.

Φύλλα: Τα φύλλα του είναι μικρά με ωοειδές σχήμα. Αναπτύσσονται πάνω στους βλαστούς σε πυκνή διάταξη και απέναντι το ένα από το άλλο.Τα νεαρά φύλλα έχουν ανοιχτό πράσινο χρώμα αλλά σταδιακά γίνονται σκουροπράσινα, με δερματώδη υφή και γυαλιστερή επιφάνεια.

Άνθη: Τα άνθη δεν έχουν καλλωπιστική αξία. Είναι μικρά, κιτρινωπά και αναπτύσσονται στις μασχάλες των φύλλων σε μικρές ταξιανθίες.

Ρίζες: Το ριζικό σύστημα του πυξαριού είναι πυκνό αλλά όχι βαθύ.

Κατάλληλες συνθήκες για σωστή ανάπτυξης

Ρυθμός ανάπτυξης: Το πυξάρι αναπτύσσεται με αργό ρυθμό. Κατά μέσο όρο κάθε χρόνο μεγαλώνει κατά 10-15 cm.

Θέση: Τα ημισκιερά σημεία ή τα σημεία που δεν δέχονται άμεσα το ηλιακό φως είναι η καλύτερη επιλογή για το πυξάρι. Το φυτό μπορεί να αναπτυχθεί και σε ηλιόλουστες θέσεις αλλά όταν ο ήλιος είναι πολύ δυνατός τα φύλλα θα εμφανίσουν ηλιακά εγκαύματα.

Θερμοκρασία: Το πυξάρι είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό φυτό στις χαμηλές θερμοκρασίες.

Έδαφος-Χώμα: Τα ασβεστώδη εδάφη με καλή αποστράγγιση είναι ιδανικά για την ανάπτυξη του πυξαριού. Ωστόσο το φυτό μπορεί να προσαρμοστεί και να αναπτυχθεί καλά στα περισσότερα εδάφη που αποστραγγίζουν καλά.

Υγρασία: Η υπερβολική υγρασία του εδάφους συνήθως ευθύνεται για την ανάπτυξη ασθενειών του ριζικού συστήματος του πυξαριού. Επιπλέον κάνει το φυτό πιο ευάλωτο σε εχθρούς και ασθένειες.

Φροντίδες που χρειάζεται το πυξάρι

Το πυξάρι είναι από τα πιο ανθεκτικά και “σκληρά” φυτά. Για την ανάπτυξή του δεν χρειάζεται ιδιαίτερες φροντίδες.

Πότισμα: Τα νεαρά φυτά μέχρι να εγκατασταθούν χρειάζονται τακτικό πότισμα με μικρές δόσεις νερού. Το πότισμα θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ακόμα και κάθε δεύτερη μέρα ανάλογα με την εποχή και τη θερμοκρασία. Αφού εγκατασταθούν και έχουν αρχίσει να δημιουργούν νέα βλάστη δεν χρειάζονται τόσο τακτικό πότισμα, ωστόσο το χώμα δεν θα πρέπει να μένει ξερό. Συνήθως τα ποτίσματα γίνονται τους καλοκαιρινούς μήνες και το χειμώνα μόνο όταν δεν έχει βρέξει αρκετά.

Λίπασμα: Το πυξάρι δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε λίπανση. Παρόλα αυτά η αζωτούχος λίπανση την άνοιξη ευνοεί την ανάπτυξή του αλλά και την προστασία του σε εχθρούς και ασθένειες. Από την άλλη η υπερβολική λίπανση μπορεί να καταστρέψει το σχετικά ρηχό ριζικό σύστημα του φυτού.

Κλάδεμα και περιποίηση στο πυξάρι: Το πυξάρι δεν χρειάζεται κλάδεμα για να διατηρήσει την πυκνότητά του και να αναπτύξει νέα κλαδιά. Αντίθετα, κάποιες φορές χρειάζεται αραίωμα της βλάστησης έτσι ώστε ο ήλιος και ο αέρας να περνάει από το εσωτερικό της κόμης και να διατηρείται το φυτό υγιές. Έτσι μία φορά κάθε άνοιξη καλό είναι να αφαιρούνται παλιά και γερασμένα κλαδιά ακόμα και φύλλα που έχουν ξεραθεί και παραμείνει πάνω στο φυτό.

Ωστόσο το πυξάρι είναι κατεξοχήν θάμνος ιδανικός για κλαδέματα και διαμόρφωση σχημάτων. Είναι ίσως το πιο κατάλληλο φυτό για δημιουργία μπορντούρας, φυτικών πλαισίων, φρακτών, σχημάτων και φυσικά topiary (φυτά με σχήμα).

Το πυξάρι συνήθως πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα. Τα μοσχεύματα κόβονται νωρίς την άνοιξη (πριν την έναρξη της νέας βλάστησης) ή το φθινόπωρο (πριν αρχίσουν οι χαμηλές θερμοκρασίες) και έχουν μήκος 15-20 cm. Από τη βάση τους και για περίπου 10 cm αφαιρούνται τα φύλλα και στα μοσχεύματα εφαρμόζεται ορμόνη ριζοβολίας.

Τα μοσχεύματα φυτεύονται σε ατομικές θέσεις με μείγμα τύρφη : περλίτι 1:1. Στο υπόστρωμα ανοίγεται πρώτα μια τρύπα στη θέση φύτευσης ώστε να μην παρασυρθεί η ορμόνη ριζοβολίας στην επιφάνεια του υποστρώματος.

Άλλοι τρόποι πολλαπλασιασμού είναι με παραφυάδες και καταβολάδες.

Σε ποιες θέσεις φυτεύουμε το πυξάρι στον κήπο

Η καλλωπιστική αξία του πυξαριού οφείλεται κυρίως στο χρώμα και την υφή του φυλλώματος, στο μικρό μέγεθος των φύλλων αλλά και τη συμπαγή ανάπτυξη του φυτού. Το πυξάρι φυτεύεται ανά 20-50 cm ώστε να δημιουργήσει φράχτες, πλαίσια και μπορντούρες.

Μπορεί να διαμορφωθεί σε εντυπωσιακά σχήματα κυκλικά, σφαιρικά, πυραμιδοειδή κ.α. και να αποτελέσει κεντρικό στοιχείο σε παρτέρια και χλοοτάπητες. Επίσης χρησιμοποιείται για φύτευση σε εισόδους στο έδαφος ή σε φυτοδοχεία. Φυτεμένο ανά περίπου 1m και κλαδεμένο σε μικρές σφαίρες διακοσμεί διαδρόμους σε κήπους. Φυσικά μπορεί να φυτευτεί σε βραχόκηπους ή να συνδυαστεί με εποχιακά ανθοφόρα, αρωματικά και αγρωστώδη φυτά.

Το πυξάρι είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό φυτό της αρχιτεκτονικής τοπίου καθώς το συναντάμε σε πολλούς ιστορικούς κήπους και κήπους με επίσημο χαρακτήρα.

Διαβάστε εκατοντάδες άρθρα που θα σας λύσουν κάθε απορία για #green-masters πατώντας εδώ