Καλλιέργεια μπανάνας στον κήπο και στη γλάστρα

Η καλλιέργεια της μπανάνας στον κήπο ή ακόμα και σε γλάστρες στη βεράντα ή την ταράτσα δεν είναι κάτι αδύνατο για τις νότιες και πιο ζεστές περιοχές της χώρας μας. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις η φύτευση αυτή μπορεί να αποδώσει και καρπούς, που μπορεί να μην είναι σε μέγεθος όπως αυτοί του εμπορίου, μπορεί να είναι όμως εξίσου γευστικοί.

• Βοτανική ταξινόμηση: Ανήκει στο γένος Musa της οικογένειας Musaceae. Στην οικογένεια Musaceae ανήκουν 3 γένη με περίπου 90 είδη μονοκοτυλήδονων φυτών.
• Καταγωγή: Από τις περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας. Ενδείξεις καλλιέργειας της μπανάνας υπάρχουν από 2500 πριν στην Ινδία.
• Στοιχεία παραγωγής στην Ελλάδα: Παγκοσμίως καλλιεργείται σε πολλες χώρες όπως Ινδία, Βραζιλία, Κίνα, Ισημερινός, Φιλιππίνες, Κόστα Ρίκα, Κολομβία, Βενεζουέλα, Μεξικό, Παναμάς κλπ. Στην Ελλάδα καλλιεργείται στην Κρήτη κυρίως στην Ιεράπετρα, αλλά και σε άλλες περιοχές του νησιού. Επίσης καλλιεργείται σε μικρή έκταση και σε περιοχές της νοτίου Πελοποννήσου. Άλλα είδη με παρόμοια χρήση: Είναι το πλαντέιν ή Μπανάνα Αντιλλών είναι οι μπανάνες που τρώγονται μόνο μαγειρευτές. Δεν υπάρχει βοτανική διάκριση μεταξύ την κανονική μπανάνας και του πλαντέιν. Η μπανάνα είναι πλούσια σε άμυλο.
• Διατροφική αξία της μπανάνας: Σύμφωνα με το USDA ένα μέσο μέγεθος μπανάνας ζυγίζει 110 γραμμάρια και περιέχει 93,5 θερμίδες και περίπου 86 γραμμάρια νερό. Είναι φρούτο πλούσιο σε κάλιο, σίδηρο, μαγνήσιο, βιταμίνη Β6 και βιταμίνη C.

Οφέλη για την υγεία από την κατανάλωση μπανάνας: Η κατανάλωση μπανάνας σχετίζεται με τη βελτίωση του επιπέδου σακχάρων στο αίμα, υποστηρίζει την υγεία του πεπτικού συστήματος και της καρδιάς. Επιπλέον, είναι φρούτο πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και δίνει ενέργεια κατά την κατανάλωση της.

Βοτανικά χαρακτηριστικά:

• Ύψος – Ανάπτυξη φυτού: Είναι αειθαλές, πολυετές μονοκοτυλήδονο φυτό. Έχει δενδρώδη μορφή ανάπτυξης όμως είναι ποώδες φυτό. Δημιουργεί ξυλώδη τμήμα (ψευδοκορμος) και μετά τη συγκομιδή το υπέργειο μέρος του φυτού ξεραίνεται και πέφτει προς το έδαφος.
• Φύλλα: Τα φύλλα της μπανανιάς είναι μεγάλα, έμμισχα με μεγάλες γραμμές στο κεντρικό νεύρο.
• Καρποί: Οι καρποί είναι άσπερμοι και κάθε τσαμπί ζυγίζει 20-25 κιλά.
• Ρίζες και ρίζωμα: Οι ρίζες του φυτού αναπτύσσονται επιφανειακά στο χώμα και δεν μεγαλώνουν πολύ σε βάθος.
• Ρυθμός ανάπτυξης: Εμφανίζει γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης.
• Παραφυάδες: Κατά την καλλιέργεια της μπανανιάς αναπτύσσονται παραφυάδες στο κάτω μέρος του φυτού που δρουν ανταγωνιστικά της καλλιέργειας και μπορεί να πληγώσουν τους καρπούς όπως μεγαλώνουν για αυτό και πρέπει να αφαιρούνται.

Παράγοντες που επηρεάζουν την καλλιέργεια:

• Φως: Η μπανανία φυτεύεται συνήθως σε ηλιαζόμενα μέρη ή ελαφρώς σκιαζόμενα σημεία στον κήπο.
• Θερμοκρασία: Ιδανικές θερμοκρασίες την ανάπτυξη του φυτού είναι από 20 έως 35 oC. Κάτω από τους 11oC σταματάει η βλάστηση και κάτω από τους 6oC σταματάει η καρποφορία.
• Έδαφος-Χώμα: Απαιτεί μέτρια εδάφη (αμμοπηλώδη) και καλά αεριζόμενα ενώ πρέπει να αποφεύγονται τα βαριά πηλώδη εδάφη που δεν αερίζονται και δεν αποστραγγίζουν καλά. Το καλύτερο εύρος pH εδάφους για την ανάπτυξη της μπανανίας είναι μεταξύ 5,5 με 6,5.
• Υγρασία: Η μπανανιά αναπτύσσεται καλύτερα και παράγει καλύτερο καρπό σε περιοχές με υψηλή εδαφική υγρασία.
• Κλιματικές συνθήκες: Επηρεάζεται αρνητικά από τον αέρα που μπορεί να προκαλέσει σχίσιμο των φύλλων μέχρι και καταστροφή του φυτού καθώς επίσης και από χαλαζοπτώσεις.

Καλλιεργητικές εργασίες και περιποιήσεις που χρειάζεται:

• Προετοιμασία εδάφους: Για την εγκατάσταση της μπάνια στο έδαφος καλό είναι να έχεις καυτή αρκετά βαθιά το χώμα πριν φυτευτεί το φυτό ενώ μπορεί κατά τη φύτευση να χρησιμοποιηθεί καλό χώμα και κομπόστ καθώς και λίπασμα φωσφόρου και καλίου. Τα  νεαρά φυτά συνήθως φυτεύονται στα μέσα της άνοιξης όπου οι θερμοκρασίες είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη της ρίζας και μπαίνουνε σε αποστάσεις περίπου 2,5 με 3 μέτρα.
• Πότισμα: Είναι φυτό που έχει μεγάλες ανάγκες σε νερό και η άρδευση της μπανανιάς πρέπει να ξεκινάει από την άνοιξη με τις πρώτες ζεστές μέχρι σίγουρα και τα μέσα του φθινοπώρου. Η καλύτερη μέθοδος και στην μπανανιά είναι η χρήση σταγόνας (στάγδην άρδευσης).
• Λίπασμα: Η φυλλοδιαγνωστική για την καλλιέργεια της μπανάνας παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο. Σε γενικές γραμμές όμως όταν η μπανάνα καλλιεργείται ερασιτεχνικά ή στον κήπο πρέπει να γνωρίζουμε ότι είναι πολύ σημαντική η προσθήκη καλίου και δευτερευόντως αζώτου και φωσφόρου. Γενικά η αναλογία μεταξύ Αζώτου : Φωσφόρου : Καλίου είναι 2:1:4. Συχνά στην καλλιέργεια της μπανανιάς παρατηρούνται τροφοπενίες μαγνησίου η σιδήρου.
• Λοιπές εργασίες: Τα φυτά χρειάζονται υποστύλωση. Η υποστύλωση της μπανάνας είναι σημαντική ακόμα και σε περιοχές που δεν έχουμε έντονους αέρηδες. Η υποστύλωση πρέπει να ξεκινάει από νωρίς αλλά κυρίως τους φθινοπωρινούς μήνες θα πρέπει τα φυτά να έχουν υποστυλώνονται και να στηρίζονται καλά καθώς τότε βρίσκονται στη μεγαλύτερη ανάπτυξη τους και σε καρποφορία. Επιπλέον όταν τα τσαμπιά έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται πολλές φορές μπορεί να κριθεί αναγκαίο η κάλυψη τους με ειδικό κάλυμμα καρπών ώστε να προστατεύονται από χαλαζοπτώσεις ή από πουλιά.
• Φυτοπροστασία: Η μπανανιά προσβάλλεται συχνά από νηματώδεις σκώληκες όπως οι
  Meloidogyne, Helicotylenthus και Platylenchus οι οποίοι προσβάλλουν το ριζικό σύστημα
  δημιουργώντας πρόβλημα στο φυτό καθώς δεν μπορεί να απορροφήσει επαρκώς το νερό
  και τα θρεπτικά στοιχεία.
• Ποικιλίες: Οι περισσότερο δημοφιλείς ποικιλίες μπανάνας είναι οι Gelik, Dwarf Cavendish
  Πως πολλαπλασιάζεται η μπανάνα Η μπανάνα πολλαπλασιάζεται με αγενή τρόπο και πιο συγκεκριμένα με παραφυάδες που αναπτύσσονται στη βάση των μητρικών φυτών. Οι παραφυάδες για να μπορούν να αναπτυχθούν με επιτυχία σε νέες μπανανιές θα πρέπει να έχουν τμήμα ριζώματος και κορμού.

Φύτευση μπανάνας σε γλάστρα:
Η μπανανιά είναι από τα φυτά που μπορεί να καλλιεργηθεί σε μεγάλες γλάστρες στον κήπο, στο μπαλκόνι, στη βεράντα ή ακόμα και στην ταράτσα. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε μεγάλες γλάστρες και βαθιές όπου στον πάτο του οπωσδήποτε βάζουμε ελαφρόπετρα για καλή αποστράγγιση. Το χώμα που θα χρησιμοποιήσουμε πρέπει να είναι καλής ποιότητας γενικής χρήσης για φυτά εξωτερικού χώρου ενώ μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και κομπόστ σε μία αναλογία 1 προς 5 ή 1 προς 6 ανάλογα με το χώμα που έχουμε προμηθευτεί.

Όλες οι καλλιεργητικές φροντίδες είναι ίδιες ακριβώς όπως και αν είχαμε την μπανανιά κάτω στο έδαφος. Έτσι το πότισμα πρέπει να είναι συχνό με προτιμότερη μέθοδο της στάγδην άρδευση. Το καλοκαίρι το πότισμα πρέπει να επαναλαμβάνεται καθημερινά ή ανά δύο ημέρες ενώ την άνοιξη και το φθινόπωρο ανά τρεις με τέσσερις ημέρες. Πρέπει να λιπαίνουμε συχνά με καλιούχα κυρίως λιπάσματα, ανά είκοσι μέρες.